Antalya Mutfağı: Mutlaka Denemeniz Gereken Yöresel Lezzetler

 

Türkiye’nin turizm cenneti Antalya, sahip olduğu kültürel değerleri ve doğal varlıkları ile uluslararası bir üne sahiptir. Ilıman iklimi, bereketli toprakları, sıcak denizi ve tabii ki mutfağı ile yerli-yabancı turistlerin özellikle yaz aylarında akın ettiği bir şehre dönüşüyor. Antalya Körfezi’nden Batı Toroslara kadar uzanan bir alanda Antalya mutfağı, birçok mutfak kültürünü tek bir kapta yoğurmayı başarıyor. Antalya ve Antalya bölgesi civarında yapılan deniz ticareti mutfağa Asya, Afrika ve Avrupa etkilerini taşırken, göçler ve mübadeleler Balkanlar ve Ege mutfağını Antalya mutfağıyla tanıştırır.

 

İlk çağlardan itibaren insanoğlunun atalarının izlerine rastlayabileceğiniz bu şehir, zaman içinde limanlar aracılığıyla kültürlerarası bir kesişme noktasına dönüşür. Baharatlar ve diğer gıda ürünleri gibi kültürel mallar burada değiş tokuş edilerek yöre halkının mutfağında yer edinir. Batı Toroslardaki Yörük halkın göçebe kültüründen de etkilenerek bugünkü halini alan Antalya mutfağı, tek başına Türkiye’nin çok çeşitli mutfak kültürünü gözler önüne sermeye yetebilecek zenginliğe sahiptir.

 

Antalya mutfağının kendine haslığı; taze sebzeler, iklimin uygunluğu ile karakterize otsu bitkiler, küçükbaş hayvanlar ve kümes hayvanlarından gelir. Yoğurt, maydanoz, tahin, sumak, nane ve limon suyunun lezzetleri Antalya mutfağı pişirme sürecinin vazgeçilmez unsurlarıdır. Kuzu, koyun eti, kümes hayvanları ve keçi eti önde gelen proteinlerdir; tipik olarak ızgarası ve sulu, etli yemekleri yapılır. Bakliyat olarak nohut, tahıl olarak daha çok bulgur ve pirinç kullanılır.

 

Antalya il sınırına girdiğinizde sizi her bir köşede farklı bir yemek karşılayacak. Birbirinden ilginç ve lezzetli yöresel yemeklerin tadına vardıktan sonra özleyeceğiniz tek şey güneş ve sıcak deniz olmayacak, işte Antalya yöresel mutfağının yıldızları:

Göleviz Yemeği

 

Menşei Afrika olan göleviz şekil itibariyle kerevize benzeyen bir kök sebzedir ve ülkemizde Antalya ve Mersin civarında yetiştirilir. Bu sebzenin yemeğinde et kullanılır, ağızda dağılan bol etli göleviz yemeği Alanya’nın yöresel lezzetlerinden biridir.

Grida Kelle Çorbası

 

Antalya’nın neredeyse en kıymetli balığı Grida’dan (Lagos ya da Lahos) yapılan çorba için Grida balığının kellesi defne yapraklarıyla haşlanır; daha sonra kavrulan kereviz ve patatesler ile bir tencerede kaynatılır. Terbiyesi için ise un ve tereyağ kullanılır. Bu ilginç ve bir o kadar lezzetli çorbanın üzerine arzu ederseniz tarçın da serpiliyor.

Talaturlu Balık

 

Halk dilinde talatur veya telatur olarak da adlandırılan tarator sos birçok Akdeniz balığı ile kullanılabiliyor. Sarımsak, ceviz, sirke ve limon suyu ile yapılan ve özellikle mercan balığına bir hayli yakışan sos, zeytinyağında kızartılmış balık üzerinde gezdiriliyor.

Tahinli Piyaz

 

Antalya mutfağı denince akla ilk gelen lezzetlerden biri olan tahinli piyazın tadına vardıktan sonra diğer piyazlar biraz yavan gelebilir: Haşlanmış ve ezilmiş fasulyelerin tahin, sirke, limon, tuz ve bir miktar su ile karıştırılmasının ardından tahinli piyazın olmazsa olmazları haşlanmış yumurta, kırmızı soğan, maydanoz ve lezzetli cherry domatesler de kaseye ekleniyor.

Hibeş

 

İster sos ister meze… Bu tat unutulmaz. Antalya mutfağının vazgeçilmez öğesi tahin ile yapılan bir başka lezzetin adı da hibeş: tahin, sarımsak, baharat ve limon suyu ile yapılan yoğun kıvamlı bir meze. Yemeklerin yanında sos olarak da servis edilebilen bu tat, kahvaltılarda ekmeğin üzerine de sürülebiliyor. Yöre halkının daha çok kış aylarında tükettiği bilinen hibeşin yoğun sarımsak kokusu evden çıkmadan önce yiyecek olanlara minik bir uyarı olsun.

 

Hibeş yapmanın bazı püf noktaları var: sarımsakların iyice dövülmesi ve yalnızca taze limon suyu kullanılması gibi. Şimdiden afiyet olsun!

Toros Salatası- Al Köz, Al Göz

 

Damağınıza taze yeşilliklerle dolu bir cennet sunan Toros salatasının tarifinde yok yok:

Maydanoz, roka, yeşil soğan ve nane… Akdeniz mutfağının en lezzetli salatası olmaya aday Toros salatası, közlenmiş etli kırmızı biber ve patlıcanın yeşillikler ile karıştırılmasıyla yapılıyor ve tatlandırmak için genellikle sumak kullanılıyor.

Tömeken Yemeği ve Salatası

 

Tömeken veya Tokmakan, (semizotu) geçmişte yöre insanları tarafından toplanan ve pişirilen otsu bir bitkidir, günümüzde ise marketlerden ve pazarlardan kolayca satın alınabiliyor. Hızlı bir şekilde pişirilmesi ve hafif bir tat olması nedeniyle tercih edilen bu bitkinin Antalya mutfağında salatası ve yemeği yapılır.

 

Tömeken yemeği için tömeken, zeytinyağı, biber ve soğan kavrulur, yoğurtlanarak servis edilir.

 

Tömeken salatası, güzelce yıkanan ve ayıklanan tömeken üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek hazırlanır. Son olarak tavada kızdırılan kırmızı biber ve tereyağı üzerinde gezdirilir ve servis edilir.

Hülüklü Çorba

 

Antalya mutfağının düğün yemeklerinden biri de Hülüklü çorba. Alanya çıkışlı hülüklü veya gülüklü çorba, adını içerisindeki minik köftelerden alıyor. Tavuk eti veya dilimlenmiş işkembe parçalarıyla da hazırlanabilen bol taneli ve lezzetli bu sıcak lezzetin diğer ana malzemeleri nohut ve pirinç.

Sedik Aşı

 

Akseki Yöresine ait sedik aşı, çorba söz konusu olduğunda farklı lezzetlere açık kişiler için mükemmel bir seçenek olabilir: ince bulgur, domates, biber ve tatlandırmak için kullanılan nane sedik aşının temel malzemeleri. Zengin içeriği ve üzerine serpilen kırmızı pul biberi ile C vitamini deposu Sedik aşı, soğuk kış akşamlarında içinizi ısıtacak.

İlibada Aşı

 

İlibada aşı adını ‘’labada’’ otundan alır. Kış zamanı kırlardan toplanan labada; bulgur ve yağ ile kavrularak pişirilir. Ocaktan alınıp sıcak servis edilir, hemen tüketilir.

Şiş köfte

 

Kabak tatlısı ve piyaz ile sunulduğunda harika bir akşam yemeği menüsü hazır. Antalya’nın marka yemeklerinden şiş köfte sizi hayal kırıklığına uğratmayacak. Şişlere dizilerek yayvan bir şekil verilen köfteler, tahinli sosuyla bağımlılık yapan piyaz ile servis ediliyor. Izgarada pişirilen şiş köftenin tadına doyum olmuyor.

 

Haluşka (Holuşka)

 

Manavgat yöresinin en meşhur yemeklerinden haluşka; tavuk butları, haşlanmış nohut ve bolca kırmızı biber ile yapılıyor. Bu sevilen lezzetin içerisine pişmeye yakın atılan hamur topları yemeğin ana malzemesi.

 

Burani

 

Bol zeytinyağlı bir ıspanak yemeği düşünün: İşte burani böyle bir yemek. Limon ve yoğurt ile tatlandırılan burani genellikle soğuk servis ediliyor.

 

Kış Kabağı Dolması

 

Restoran yemekleri arasında pek sık karşınıza çıkmayabilir ancak Elmalı yöresi halkı kış kabağı dolmasını çoktan Antalya mutfağına kazandırmış ve bu yemek bugün hala yıldızlar liginde oynamaya devam ediyor.

 

Dilimlenen ve dışındaki sert kısmı narince soyulan balkabağı dilimleri, uç kısmı bırakılarak boydan kesiliyor. Bir bez yardımıyla kurulanan kabak dilimleri daha sonra tuz ve kırmızı toz biber karışımı ile ovuluyor: Pirinç, kuzu etinden kıyma, kırmızı toz biber ve naneden oluşan iç harcıyla dolduruluyor.

 

Cive Yemeği

 

Domates, fesleğen ve sarımsak… Mutfakta Akdeniz rüzgarları esiyor: Antalya mutfağında sıkça rastladığımız bulgur cive yemeğinde de karşımıza çıkıyor, istenirse pirinçle yapılan bir versiyonu da mevcut. İçerisindeki bol miktarda domates sayesinde sulu bir kıvamı olan ve sıcak servis edilen bu yemeği çok seveceksiniz.

 

Enginarlı Girit Kebabı

 

Kuşbaşı kuzu eti ve enginarın muhteşem buluşması adalardan mutfağımıza geldi. Bu yumuşacık lezzet sizi kendine hayran bırakabilir.

Kabak Çiçeği Dolması

 

Bu narin çiçeği toplaması da pişirmesi de incelik ister. Özenle yıkanan çiçekler bol zeytinyağlı iç harcıyla doldurulur, limon ve yoğurt ile servis edilir. Bir, iki, üç, dört ve beş… Yemeye başladıysanız duramazsınız.

Yanık Dondurma

 

Antalya ziyaretinizde mutlaka karşınıza çıkmıştır: Yanık veya yanıksı dondurma. Korkuteli yaylasının meşhur yanık dondurması bugün tüm ülkenin dilinde.

 

Antalya oldukça sıcak bir iklime sahip olduğundan yaz aylarında en çok tüketilen gıdalardan biri de dondurmadır. Eski zamanlarda oldukça yağlı keçi sütünden yapılan dondurmalar pişirme esnasında biraz yanar ve bu yüzden tatları biraz yanıksı olurdu; bu dondurmanın adı ve tadı buradan gelir.

Turunç Reçeli

 

Antalya sokaklarında sıklıkla karşımıza çıkan turunçların en güzel hali reçel hali: Bir oturuşta bir kavanoz yiyebilir, bir kavanoz da yanınızda götürmek isteyebilirsiniz, aman dikkat!

Antalya Usulü Kabak Tatlısı

 

Klasik kabak tatlısından farkını tahmin edebilmek güç durmuyor. Cevap elbette tahinden başkası değil. Yine de yediğiniz bütün kabak tatlıları bir kenara, Antalya’da yediğiniz üzeri bol cevizli ve tahinli olanı bir yana.

 

Arap Kadayıfı

 

Antalya’nın en sevilen tatlılarından Arap kadayıfı, farklı bölgelerde yassı kadayıf ya da yaş kadayıf olarak Türk mutfağında kendine yer edinmiştir. İrmikli undan yapılan ve sadece bir tarafı pişirilen hamurun içerisine kıyılmış ceviz, tarçın ve şekerden oluşan karışımdan konur ve yarım ay şeklinde kapatılan bu hamurlar kızgın yağda kızartılır. Yağı süzülüp şerbetin içerisine atılan kızarmış hamurlar yumuşadıktan sonra servis tabağına alınır ve taze olarak tüketilir.

 

Yöresel lezzetlerini geniş bir yelpazede sunmayı başaran nadir mutfaklardan Antalya Mutfağı için gastronomi cenneti desek abartmış sayılmayız: acı, tatlı, taze, yoğun ya da hafif. Bu mutfakta her damak zevkine hitap edebilecek tatlar mevcut.

 

Siz de Antalya’daki Limak Otellerinde konaklarken Antalya’ya özgü bu tatları ve dünya mutfaklarından diğer lezzetleri tadabileceğinize emin olabilirsiniz. Limak Arcadia ve Limak Atlantis Belek bölgesinde, Limak Lara, Kundu-Lara’da ve Limak Limra‘da Kemer’de bulunmaktadır.